Mohsen Namjoo, İranlı şarkıcı, besteci ve müzisyen. İran’ın geleneksel enstrümanlarından birisi olan “setar” çalıyor ve İran edebiyatı ve şiirine oldukça hakim. Derin, etkileyici sesi ve enstrümanından çıkan melodilerin ötesinde şarkılarının eğlenceli fakat kıvrak sözleri Mohsen Namjo’yu İran müziğinin “en tartışmalı” ve en cesaretli figürü haline getiriyor.
Müziğinde genellikle İran müziğini jazz, blues ve rock müziği ile sentezlediğinden, bazı kesimler tarafından yoğun baskılara maruz kalan ve engellenen sanatçı İran’ın Bob Dylan’ı olarak nitelendiriliyor. Sanatçının müziğinin İran gençlerinin hissettiği düş kırıklığını ve hüsranı çok iyi yansıttığı söyleniyor.
Mohsen Namjoo Kimdir?
Namjo’nun çocukluğu İran’ın kuzey bölgesinde dindar bir şehir olan Meşhed’de geçmiş. 12 yaşlarında klasik İran müziğini öğrenmeye başlamış bu şehirde sanatçı. Bir süre sonra batı müziğini dinlemeye başladığında Jim Morrison, Eric Clapton gibi sanatçılar Namjoo’nun dikkatini çekmiş.
Felsefe ve edebiyat konularına ilgisi olan sanatçı 1994 yılında Güzel Sanatlar Fakültesine girmiş. Ona göre hayata bakışını değiştiren en önemli şey tiyatro olmuş.
Sanatçı bu konuda şöyle diyor:
“Enstrüman, bir müzisyenin müziğini yapması için yalnızca bir araçtır. Aynı şekilde bir sanatçının sesi de öyle. Fakat iki kalp arasındaki bağı bunlardan hiç biri tek başına oluşturamaz.“Tiyatro eğitiminden sonra dinleyiciyle aramda bir bağ oluşturmayı öğrendim.”
Bir röportajında “İran müziğini kurtarmak istiyorum. Geleneksel İran müziği çağdaş zamana ait değil ve yeni nesilleri tatmin etmekte yetersiz kalıyor.” diyor.
Sanatçının müziğinin tınısı İran müziğine oldukça yakın fakat geleneksel müziğin üzerini kaplamış olan melankoliyi de müziğinden uzak tutmuş sanatçı. Namjo’nun Batı müziği ile sentezleyerek oluşturduğu bu tarzı geneneksel İran müzisyenlerini rahatsız etse de çoğunluğunu entellektüellerin oluşturduğu hayranları tarafından beğeniyle karşılanıyor.
Namjoo’nun yazdığı sözler onun müziğini önemli kılan başka bir boyut. Kuşkusuz, sanatçının sözlerinin birincil kaynağı İran edebiyatı. Öyle ki sözlerdeki derin çağrışımlar sanki Mevlana Celaleddin Rumi’nin şiirlerini seslendiriyormuş gibi hissettiriyor. Bunun yanında İran edebiyatına çok iyi hakim olan sanatçı kendi sözlerini de yazıyor.
Namjoo’nun popülaritesini ölçmek zor. Çünkü sanatçı İran müziği üzerinde ağır bir baskının olduğu bir dönemde müzik yapıyor. 1979 yılındaki İslam Devrimi’nden sonra dini müzikler hariç bütün müzik çalışmları yasaklandı. Hala bugün bile kadınların şarkı söylemesi yasak olduğu İran’da zamanla yasaklar hafiflese de 2005’teki seçimlerle çok tartışılan cumhurbaşkanı Mahmud Ahmadinejad’ın başa geçmesinin ardından müziğin üstünü yine karanlık bulutlar sarmaya başladı.
Bu olumsuz atmosferden Namjoo da nasibini alıyor elbette. Bugüne kadar henüz canlı bir konser verme şansını elde edemeyen sanatçı müziğini satabilmek için bir lisans da alamamış. Baskılara rağmen gizli bir şekilde konserler veren sanatçının Cd’leri karaborsada satılıyor ve İran radyolarında şarkıları bir şekilde çalınıyor.
Yenilikçi ve farklı tarzı nedeniyle Namjoo bu baskıların yanında bir de geleneksel müzisyenlerin baskısı altında. Namjoo’nun İran müziğini batı müziğiye sentezlemesini absürt olarak nitelendiriyorlar.
İran’da belirli bir kesim Mohsen Namjoo’nun müziğini benimsemezken çoğu, sanatçının geleneksel sınırların ötesine gidip yeni bir şeyler deneme cesaretini gösterdiğini ve İran müziğinde yeni bir soluk getirdiğini düşünüyor ve onlara göre gelecekte Namjoo’nun İran müziğine çok büyük katkısı olacak.
